Σε αυτό το μικρό αρθράκι θα αναφερθώ σε μία ιστορία που μου προξένησε το ενδιαφέρον. Ομολογώ πως δεν είχα ιδέα για αυτή και μόνο όταν επισκέφτηκα την περιοχή, ενδιαφέρθηκα να μάθω κάτι περισσότερο για αυτές τις δύο μικρές πόλεις των ιταλο-σλοβενικών συνόρων. Είναι αλήθεια πως όσο ετοίμαζα το πλάνο του ταξιδιού μου και περιεργαζόμενος τους χάρτες της περιοχής, εντόπισα δύο πόλεις σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους με παρόμοια ονόματα. Gorizia και Nova Gorica. Δε χρειάζεται να είναι κανείς καμιά ιδιαίτερη διάνοια για να αντιληφθεί πως οι συγκεκριμένες παραμεθόριες πόλεις έχουν έναν κοινό παρονομαστή και κατά κάποιο τρόπο, μια συγγένεια.
Η ιστορία της Γκορίτσια ξεκινά από το 10ο αιώνα μ.Χ . Έκτοτε μεταξύ άλλων περιήλθε στις αυτοκρατορίες των Αψβούργων, της Βενετίας, της Αυστροουγγαρίας υπήρξε και τμήμα των γαλλικών επαρχιών του Ναπολέοντα, μέχρι εν τέλει να ανήκει στο σύγχρονο κράτος της Ιταλίας. Στις ημέρες μας έχει πληθυσμό σχεδόν 40.000 κατοίκων και αποτελεί πρωτεύουσα επαρχίας. Από το 1947 και έπειτα η αδερφής της Νόβα Γκόριτσα αναπτύχθηκε στην άλλη πλευρά των συνόρων Ιταλίας-Σλοβενίας (τότε Γιουγκοσλαβίας). Όλη η περιοχή ήταν αντικείμενο εδαφικών διεκδικήσεων ανάμεσα σε Ιταλία και Γιουγκοσλαβία, άλλα όταν τα σύνορα οριστικοποιήθηκαν έπειτα από τη συνθήκη του Παρισιού το 1947 , η Νόβα Γκόριτσα βρέθηκε πλέον στη Γιουγκοσλαβία. Η ψυχροπολεμική περίοδος βρήκε τις δύο αδερφές αποκομμένες μιας και τους διαχώριζε ένα αόρατο σιδηρούν παραπέτασμα. Παρόλα αυτά μεταξύ των πόλεων αυτών υπήρχε μια σχετική επαφή με κοινούς ποδοσφαιρικούς αγώνες και ανταλλαγές προϊόντων, πράγμα λιγάκι σπάνιο έως ακατόρθωτο για τις τότε επαφές δυτικής και ανατολικής Ευρώπης. Πλέον οι κάτοικοι της ξεπερνούν τις 20.000 και αποτελεί μητρόπολη της δυτικής Σλοβενίας.
Αρχικά έφτασα στη τελευταία πόλη της σλοβενικής μεθορίου. Το λεωφορείο που με παρέλαβε στην Ajdovcina έφτασε μέχρι το τέλος της διαδρομής, στο κέντρο της Nova Gorica. Τη Σλάβα από τις δύο αδερφές. Μία πεδινή πόλη ήσυχη και νοικοκυρεμένη που δεν έχει κάτι ιδιαίτερο να σε συναρπάσει. Με την άφιξη μου εκεί θεώρησα πως θα επιβιβαστώ σε ένα ακόμη όχημα ώστε να κάνω τη διασυνοριακή μου μετάβαση. Αμέσως αντιλήφθηκα πως κάτι τέτοιο δε θα συνέβαινε και μία παρέα ντόπιων νέων, κατόπιν ερώτησής μου, με παρότρυνε να περπατήσω μέχρι την Ιταλία. Αυτό ίσως ακούγεται μεγαλειώδες και τρομερά δύσκολο, όμως τα ιταλικά σύνορα απείχαν λιγότερο από ένα χιλιόμετρο. Όσο πλησίαζα στα σύνορα διέκρινα στο βάθος κάποιες ιταλικές σημαίες. Ήμουν σε σωστό δρόμο και μερικές εκατοντάδες μέτρα πριν αλλάξω χώρα, έκανα μια στάση σε ένα φούρνο για τα τελευταία σλάβικα μπουρέκια πριν τα πανίνι και τις πίτσες που θα με συντρόφευαν τις επόμενες ημέρες.
Πλέον χορτάτος και ξέγνοιαστος πως ήμουν στο σωστό δρόμο για τη Βενετία, κατευθυνόμουν πεζός για την Γκορίτσια. Παρέα με το σακίδιο μου περπάτησα πάνω από κάτι ράγες τρένου και πλέον ήμουν σε ιταλικό έδαφος. Τόσο απλά. Τις δύο χώρες δεν τις χωρίζει τίποτα. Ίσως κάπου στην άκρη να υπήρχε κάποια μπάρα της τροχαίας ή κάποιο σήμα που να ενημερώνει πως βρίσκεσαι στη μεθόριο, αλλά το πέρασμα ήταν κάτι παραπάνω από εύκολο. Ως ευγενής έκανα ένα νεύμα χαιρετισμού στον νεαρό αστυνομικό που βρισκόταν τυπικά σε ένα χώρο κοντά στα σύνορα και ήμουν έτοιμος για οποιοδήποτε έλεγχο. Το ciao απαντήθηκε με ciao και συνέχισα το περπάτημα μου εντός ιταλικού εδάφους πλέον.
Η μεγαλύτερη από τις δύο αδερφές είναι και η ομορφότερη. Η ιταλίδα Γκορίτσια είναι χτισμένη ανάμεσα σε λόφους και δίπλα από ένα ποτάμι. Η αρχιτεκτονική των περασμένων αιώνων σε γοητεύει απευθείας και σου αποπνέει μια αρχοντιά. Ομολογώ πως γενικά είμαι λιγάκι προκατειλημμένος για τις μεθοριακές πόλεις. Τις έχω στο μυαλό ως στρατικοποιημένες ζώνες με άχαρη δόμηση και ανθρώπους ξεχασμένους από την κεντρική διοίκηση του κράτους. Ίσως να κάνω και λάθος. Η Γκορίτσια δεν έμοιαζε ούτε ταλαιπωρημένη ούτε ξεχασμένη πάντως. Είχε ένα όμορφο κέντρο γεμάτο καφέ και καταστήματα. Ανθρώπους να απολαμβάνουν το γεύμα και το σπρίτς τους χαλαροί και κάποια παλιά αρχοντικά να σου θυμίζουν την αίγλη του παρελθόντος.
Η συγκεκριμένη πόλη ήταν από τις πλέον πολυπολιτισμικές της περιοχής και τόπος κατοικίας Ιταλών, Σλάβων, Γερμανών, Αυστριακών, Εβραίων και άλλων εθνοτήτων. Ένα κράμα εθνών και πολιτισμών σε μία πόλη που ανθούσε και άκμαζε από το εμπόριο. Μετά το πέρας των δύο παγκοσμίων πολέμων η εθνοτική κατάσταση της πόλης άλλαξε και πλέον κατοικείται κυρίως από Ιταλούς και δευτερευόντως από οικονομικούς μετανάστες των τελευταίων δεκαετιών.
Ένας από τους ομολογουμένως ανορθόδοξους τρόπους για να παρατηρήσω τα δημογραφικά στοιχεία της κάθε περιοχής είναι τα κηδειόχαρτα. Όσο παράξενο και αν φαίνεται επάνω σε αυτά παρατηρώ πολλές φορές τα επίθετα των θανόντων. Μέσα σε αυτό το μικρό δείγμα εντόπισα στη Γκορίτσια διαφορά επίθετα από αμιγώς ιταλικά μέχρι σλαβικά και γερμανογενή. Πράγμα σύνηθες στο βορειοανατολικό τμήμα της Ιταλίας.
Μέσα από αυτό το συντομότατο πέρασμα μου από τις πόλεις φυσικά δεν μπορώ να πως πως τις γνώρισα. Ουσιαστικά πεζοπορούσα σε αυτές για περίπου μία ώρα από τη σλοβένικη στάση λεωφορείου μέχρι τον σταθμό των τρένων στην Γκορίτσια. Σίγουρα δεν είναι από τις πόλεις που θα συνιστούσα κάποιον να επισκεφτεί, ούτε είναι ανεπτυγμένες τουριστικά. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως δε διαθέτουν ομορφιά. Πέρα της ενδιαφέρουσας κατ’ εμέ ιστορίας τους, η περιοχή αποτελεί τουλάχιστον ένα ασφαλές πέρασμα από τη μια χώρα στην άλλη και απέχει περίπου δύο ώρες με το τρένο από τη Βενετία.
Για κατάλυμα πάντα κλείνω από τη Booking με την οποία συνεργάζομαι.
